Oğuz Kağan Destanı İncelemesi

Kitap Adı: Oğuz Kağan Destanı
Kitap Yazarı: W. Bang - Reşit Rahmeti Arat
Sayfa Sayısı: 69
Yayınevi: Burhaneddin Basımevi
Basım Yeri ve Tarihi: İstanbul 1936

W. Bang ile Reşit Rahmeti Arat’ın Türkiye Türkçesi’ne kazandırdığı bu eser Türk tarihinin ve edebiyatının temel eserlerinden biridir. Özellikle Oğuz boylarının yaşayışları ve dilleri hakkında bilgi edinmek isteyen araştırmacılar için birinci derecede önemlidir. Müellifler eseri Türkiye Türkçesi’ne aktarırken eserin Almanca nüshasını kullanmışlardır. Eserin içindekiler kısmı yoktur. Muhtemelen içindekilerin olmamasında çalışmanın metin kısmının çeviri odaklı olması ve ardından açıklamalar ile indeks yer alması etkilidir.

Müellifler metnin başlangıcında Oğuz Türkçesi’nin özelliklerinden, diğer tarihî lehçelerdeki farklarından ve çalışmanın yönteminden bahsetmektedir. Bu şekilde okuyucular metne hazırlanmaktadır. Bunun ardından bir sayfa destanın latinizasyonu bir sayfa da çeviri şeklinde eser devam etmektedir. Esas metinde Oğuz Kağan’ın özellikleri, hayat mücadelesi ve oğullarından bahsedilmektedir.

Eser genel olarak değerlendirildiğinde fazla akıcı bir dile sahip olmaması ve sayfa sayfa latinizasyon ile çevirinin verilmesi sebebiyle okuyucuyu anlama hususunda zorlamaktadır. Yine dipnotlar ve açıklamalar eserin anlaşılması noktasında pek fazla etkili değildir. Dolayısıyla eser ziyadesiyle Filoloji ve Türkoloji alanına mensup kişilerin anlayabileceği bir dilde yazılmıştır. Buna karşın eser, Türk tarihinin ve edebiyatının birincil ana kaynaklarından birini konu etmesi ve yazıldığı dönemde bilimsel bir boşluğu doldurması göz önünde bulundurularak büyük bir öneme haizdir.

İnceleyen: Umut KIRCA, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi, İstanbul, 15 Nisan 2020.

İncelemede de yazdığım gibi özellikle 1990 öncesi yazılmış eserlerde eski dilin etkisi daha fazla görünüyor. Bu da insanların bu metinleri anlaması hususunda zorluk yaşamasına sebep oluyor. Dolayısıyla bu eserler yeniden gözden geçirilerek herkesin anlayacağı şekilde açık bir dille yazılmalıdır. Aksi halde bu metinleri sadece Edebiyat ve Tarih bölümü öğrencileri anlayabilir.