Büyük Flüt ,Çiftlemeler

Alm., Flöte
Fr., Flute Transversiere
İng., Flute, Modern flute, Transvers flute
İta., Flauto
Yapıldığı ses : Do
Uzunluğu : 67 cm.
Çapı : 1.9 cm.
Soluklu bir çalgıdır.
Notası, ikinci çizgi sol açkısı ile yazılır.
Diyapazona göre duyuluşu aynıdır.
Orkestra ve Armoni Muzikalarında, iki partisi bulunur.
Solo ve eşlik, görevi verilir.
Ses rengi, tatlı deyişli ve çobanlamadır.

Ses dizisi genişliği:

a. Kalın bölüm b. Orta bölüm c. İnce bölüm

Çalgının baş bölümünde bir üfleme deliği vardır. Bu üfleme deliği alt dudağa dayatılır. Tutuşu, sol el baş bölümde, sağ el son bölümde olmak üzere, yere koşut ve sağ omuz yönünde olmalıdır, her iki elin baş parmaklan, çalgının ses deliği olmayan bölümünden destek görevi yapar.

Öncelikle ciğerlerin sıhhatli olması, her soluklu çalgı çalanda aranılacak birinci koşuldur. Dudakların; ince, kusursuz dişlerin; düzgün ve eksiksiz (ön dişler) olması, aranılan nitelikler arasındadır. Üst dudağın çıkıntılı olması, kusur sayılmaz. Bu çalgıya on oniki yaştan önce başlamak yararlı değildir. En çok çalışma; (etüt, metot, morso) günde, dört saati geçmemelidir.


Bu çalgının geçmişi, çok eski yıllara dek iner. Önceleri nar, abanoz vb. gibi, çeşitli dayanıklı ağaçlardan yapılan Büyük Flütün, Orkestra görevlerine 1720 yıllarında başladığı görülmektedir. Ancak esaslı gelişmesini 1840 yılında Alman Flütçüsü Theobald Boehm' ün (dizge oluşumundaki değişiklik)bugünkü görünüşüyle gerçekleştirmesi sonucu sağlanmıştır. Eksiksiz bir oluş iyeliği olan bu çalgı, çifte dil vuruşlu notalar, tiril ve tirillemeler, diatonik, kromatik, bağlı veya dilli bütün çabuk ezgileri kolaylıkla çalabilir. Yapılışı bakımından gür bir ses iyeliği olmayan Büyük Flüt, Armoni Muzikalarında kullanılırken, ona eşlik yapacak çalgılar özenle seçilmelidir. Kalın bölümündeki sesleri katlayarak kullanmak daha yerinde olur.

Büyük Flütün, ses dizesindeki sesleri; kalın bölümünde kendine özgü bir nitelik, orta bölümünde tatlı, ince bölümünde oldukça yeğin bir renk taşır. Kullanılmaya en elverişli bölümü orta bölümdür, ince bölümündeki son üç veya iki ses, P., veya PP., deyisine uygun olmadığından, gerekli olmadıkça F., veya FF., deyisi kullanılmalıdır. Sesinin gür olmayışından dolayı solo olarak kullanılmayıp, eşlik görevleri ile büyük yararlar sağlamaktadır (özellikle açık yerlerde). Büyük Flüt, solo ve eşlik olarak, bütün dizi ve dizimlerde çalabilecek yetenekte ise de, bu çalgıya verilecek solo dizimler, üç - dört bemol veya diyezli başlığı taşıyanları aşmamalıdır. Armoni Muzikalarında dört Büyük Flüt bulunabilir. Ancak, bu sayının bütünlüğü pek sağlanamamıştır. Genellikle, iki tane oldukları görülür. Tatlı, koşuk bir ses iyeliği olan Büyük Flütün ses özelliği bakımından, Obua, Klarnet ve Senfoni Orkestrasından Armoni muzikalarına uyarımlanmış bestelerde Büğlü sololarına eşlik etmesi, çok duygulu bir etki yaratır. Bununla beraber, Korangle, Basson, Tenor Saksofon ve Si b Bariton eşliklerinde de, düşünülemeyen çekicilikte etkiler elde edilir.

Özellikle besteciler, Büyük Flütü; çobanlama, kır ve köy yaşamını anlatımda kullanmışlardır. Çünkü bu görevi, onun gibi başarı ile yapacak hiç bir soluklu çalgı yoktur. Köylerde, dağ başlarında kişisel bir müzik çalgısı olarak, ilkel yaşamına son vererek, on-sekizinci yüzyılda toplumlara seslenen dinletilerde yer alan Büyük Flütün ses renginin, çekiciliğinin ve gücünün ölçüsünü daha iyi anlayabilmek için, günümüze değin gelen yüzyıllar içinde yaşamış, tüm büyük bestecilerin, onun için de ayırmış oldukları emekleri düşünmek bile yeterli bir deyiş olur. O, dağ başlarında çobanların, köylerde ulusların duygularını, ulusal ezgilerini, içten, tatlı, büyülü sesiyle dile getirmişliğini şimdi, Orkestralarda, Armoni Muzikalarında beğeni ve tatla dinlenen deyisiyle, coşkun bir anlatımla, öz duyguların tek ileticisi olarak sürdürmektedir. Ona özgü seçkin besteler, dinleyenler için onun değer kanısını en gerçek en yeterli biçimde tanımlayacak niteliktedir.

ÇİFTLEMELER

SESDAŞ ÇİFTLEME:

Büyük Flüt ile Obua: Genellikle Obua egemendir. Obuanın ses rengi, Büyük Flüt ile yumuşatılır.

Büyük Flüt ile Klarnet: Sıcak, yuvarlak bir renk elde edilir. Kalın seslerde Büyük Flüt, ince seslerde Klarnet egemendir.

Büyük Flüt, Obua ve Klarnet: Çok dolgun ve etkili bir renk sağlanır. Kalın seslerde Büyük Flüt, orta seslerde Obua, ince seslerde Klarnet egemendir.

Büyük Flüt ile Trompet: Trompet egemendir. Duyuluş kuvvetlenmiş, Trompet yumuşatılmış olur. Çoklukla (F) de yapılır.

SEKİZLİDEN ÇİFTLEME:

Büyük Flüt, Obua ve Klarnet: Etkili bir renk sağlanır.

Büyük Flüt, Obua ve Basson: Klasik devirde sık sık kullanılan bir düzen.

Büyük Flüt, Klarnet ve Basson: Etkili bir renk sağlanır.

Büyük Flüt,.....Basson: iyidir. Orta bölümün boş bırakılması, özel bir renk elde etmek içindir.

Büyük Flüt......Klarnet: Seyrek kullanılır.

Aynı cinsten çalgılarda (iki Flüt, iki Obua v.b.) sekizli biçiminin kullanılması iyi değildir. Alt tarafa bir Korno alınırsa; yukarıya iki Klarnet, iki obua, veya iki Büyük Flüt alınır. Eğer altta iki Korno olursa; bu durumda yukarıya alınan çalgıların sayısı üç veya dörde çıkartılır. Bir Trompeti bir sekizli yukarıdan çiftlemek için yine çalgı sayısı üç veya dört olarak düşünülür (iki Büyük Flüt, Obua gibi). Trombonu bir sekizli yukarıdan (Büyük Flüt, Obua ve Klarnet) gibi çalgılarla çiftlemekten kaçınmalı, bu iş için Trompet seçilmelidir. Çiftlemelerde; dolgunluk, yumuşaklık ve kuvvet elde edilirken, çalgıya özgü anlatım gücü ve akıcılık niteliğinde eksilme olur. Bu nedenle, özel anlatım isteyen ezgilerde çalgıları çiftlemeden kullanmak (solo olarak) daha etkili olur.

Feridun Çalışır

Paylaş

Hayatın ağıtını bilenler anlar ancak.
Değeri değere değen kavrar.

Bilgi kokmayan karşı çıkışlarda cehalet kokusu ve kompleks vardır.