Leonardo da Vinci'nin sürahi deneyi Da Vinci notlarında, bir
sürahi su veya tanecikli malzemenin (kum gibi) yere
paralel düz bir çizgide hareket ettirildiği bir deneyi anlatıyor. Hareket ettikçe sürahinin içindekiler
dökülüyor ya da saçılıyordu. Bilim adamı, suyun ya da kumun
sabit bir hızda düşmeyeceğini, aksine
hızlanacağını kaydetti. Ayrıca, kaptan düştükten sonra
malzemenin artık sürahiden etkilenmediği için
yatay olarak hareket etmeyi bıraktığını, ancak yerçekimi tarafından
aşağı doğru hızlandırıldığını da gösterdi.
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Da Vinci, sürahi
belirli bir hızda düzgün bir şekilde hareket ederse, düşen malzemenin
dikey bir çizgi oluşturduğunu ve bir
üçgen oluşturmadığını;
sabit bir ivmeyle hareket ederse
eğimli bir çizgi oluştuğunu belirtmekte. Sürahi,
yerçekiminin nesnelere kazandırdığı ivmeyle hareket ederse, düşen malzeme bir
ikizkenar üçgen oluşturuyor.
Zamanın ötesinde bir bilim insanıydı
Leonardo bu ivmeyi
tanımlamak için matematiksel bir
denklem oluşturmaya çalıştı, ancak çalışmanın yazarlarına göre bu konuda
çıkmaza girdi. Düşen nesneye olan mesafenin,
zamanın (t) karesi yerine
t'nin 2 kuvvetiyle orantılı olduğunu hesapladı. Buna rağmen,
bilgisayar simülasyonları bilim adamının tarif edilen deneyleri
gerçekleştirmesi halinde, serbest düşüş ivmesinin değerini
%97 doğrulukta hesaplayabileceğini gösterdi.
Leonardo da Vinci, 1452-1519 yılları arasında yaşadı ve çalışmanın yazarlarına göre,
zamanının ötesindeydi ve kesin bir yasa formüle edecek
araçlardan yoksundu. Bununla birlikte,
elindeki yöntemleri - geometri - kullanarak
yerçekimi yasalarını keşfetmeye mümkün olduğunca
yaklaştı. Ondan sonra,
1604 yılına kadar
Galileo Galilei düşen bir cismin kat ettiği mesafenin
zamanın karesiyle orantılı olduğu hipotezini ortaya atmış ve
17. yüzyılın ortalarında
Isaac Newton bu teoriyi genişleterek
evrensel çekim yasasını geliştirmiştir.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ndeki araştırmacılar
Leonardo da Vinci'nin not defterinde, ortaçağ bilim adamının
yerçekiminin düşen nesneler üzerindeki etkilerini anladığını,
yerçekimi ile ivme arasındaki ilişkiyi kurduğunu ve serbest düşüş ivmesini
%97 doğrulukta hesapladığını gösteren bir
deney açıklaması buldular.
alıntı